Węgry a Inicjatywa Trójmorza

– Jesteśmy członkiem Inicjatywy Trójmorza. Jednocześnie jesteśmy świadomi, że to Grupa Wyszehradzka o wiele szybciej reaguje na współczesne wyzwania, a przy tym nie wiąże się z żadnymu skomplikowanymi procedurami – podsumowała pełnomocniczka ministra spraw zagranicznych ds. węgierskiej prezydencji V4 Krisztina Varju. Stanowisko polityczki dość oględnie podsumowuje stosunek władz Węgier do Inicjatywy Trójmorza, które od samego początku jej istnienia w 2015 r. obawiają się, że format ten ostatecznie zastąpi Grupę Wyszehradzką. Warto przy tym dodać, że począwszy od 2015 r. władze konsekwetnie trzymały się swojego stanowiska wobec Inicjatywy Trójmorza, która popularnością nie dorównuje bynamniej wspomnianej wyżej Grupie Wyszehradzkiej. Na Węgrzech odbywają się comiesięczne wydarzenia kulturalne pod patronatem V4, rolę i znaczenie organizacji omawia się w szkole, zaś węgierskie media publiczne regularnie prezentują przegląd wydarzeń dotyczących Wyszehradzkiej Czwórki. Dla porównania, Inicjatywa Trójmorza nie ma podobnego oddźwięku w węgierskim społeczeństwie. Podobnie władze Węgier nigdy oficjalnie nie uznały znaczenia organizacji w kwestiach gospodarczych, wojskowych czy polityki zagranicznej. Na szczycie w Rydze w 2022 r. prezydentka Węgier Katalin Novák nie zgodziła się z Andrzejem Dudą i Klausem Iohannisem jakoby Inicjatywę Trójmorza należało rozszerzyć o współpracę wojskową. Prawdopodobnie chodzi o kwestie formalne – prezydent Węgier ma nieporównywalnie mniej prerogatyw niż prezydenci Polski i Rumunii. Na Węgrzech prezydent pełni w dużej mierze funkcję reprezentatywną.

Niemniej jednak, Węgry odgrywają ważną rolę pod względem gospodarczym. Niedawno ukończono węgierski odcinek trasy Via Carpatia, jednego z najważniejszych projektów infrastrukturalnych Inicjatywy Trójmorza. Budapeszt spełnił także minimalne wymagania stawiane każdemu członkowi Inicjatywy. Mimo to Węgrzy wykazują mniejszą aktywność w działaniu przeciwko chińskim i rosyjskim wpływom. Przykładowo, w przeciwieństwie do innych państw regionu Budapeszt podjął współpracę z Huawei.

Poważnym sprawdzianem dla współpracy w ramach Grupy Wyszehradzkiej okazały się wydarzenia mijającego roku. Od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainy Węgry i pozostałe kraje Grupy wyrażnie poróżnił stosunek do Moskwy. Przedstawicieli Węgier nie zaproszono chociażby na coroczną konferencję Warsaw Security Forum 2022. To poważna wpadka ze strony organizatorów, gdyż położenie Węgier w sercu Europy ma kluczowe znaczenie zarówno dla Inicjatywy Trójmorza, jak i Grupy Wyszehradzkiej. Ponadto, fakt istnienia państw narodowych dodatkowo zaognia tlące się konflikty między Węgrami i Rumunią o Seklerszczyznę oraz Ukrainą i Węgrami o Zakarpacie. Niemniej jednak, Słowacja i Węgry ostatnio porozumiały się w podobnej kwestii w imię dobrej sąsiedzkiej współpracy. Południowe regiony Słowacji zamieszkuje liczna społeczność węgierska, co często prowadziło do napięć na linii Budapeszt-Bratysława. Tym samym dobro całego regionu wzięło górę nad partykularnymi interesami obydwu państw. Wszystkie powyższe zdarzenia w ramach Inicjatywy Trójmorza miały jednak miejsce przy marginalnym udziale Węgier.