Inicjatywa Trójmorza otrzymała w Bułgarii raczej stonowane niż zaangażowane i energiczne wsparcie. Ograniczona świadomość społeczna w połączeniu z nieufnością i sprzeciwem wobec Inicjatywy ze strony rusofilskich i nacjonalistycznych sieci społecznych i politycznych ograniczyły pełne zakotwiczenie Bułgarii w formacie i ograniczyły dyskusje do techniczno-ekonomicznego wymiaru współpracy regionalnej. Z kolei polityczno-koncepcyjne aspekty Trójmorza były przedmiotem nieuzasadnionych interpretacji, mnożonych w prorosyjskiej dezinformacji. Ten ostatni nazwał projekt „kordonem sanitarnym”, nową „żelazną kurtyną” i „geopolitycznym polem bitwy” rzekomo motywowanymi przez polską rusofobię, mającą na celu izolację Rosji i Chin oraz promowanie zachodniej hegemonii, w tym za pomocą środków wojskowych.

Niemniej jednak, duży impuls do popularyzacji formatu w Bułgarii został zrealizowany poprzez Sofijski Szczyt Trójmorza w 2021 r., podczas którego bułgarscy gospodarze podkreślili znaczenie innowacji, przedsiębiorczości i przyciągania inwestycji jako kluczowych korzyści płynących z formatu[2. ] Jednak nie przełożyło się to na propozycję konkretnych nowych projektów, a Bułgaria ma nadal najmniej aktywnych projektów wśród członków kraju Thee Seas, wyprzedzając jedynie Czechy. W związku z tym konieczna jest bardziej trwała wewnętrzna dyskusja i promocja formatu, aby uzyskać większe uznanie zarówno na poziomie politycznym, jak i biznesowym oferowanych przez niego możliwości, zwłaszcza w sferze dyplomacji i współpracy regionalnej, zwalczania dezinformacji i zwiększania łączności cyfrowej .

Jako unikalna platforma, która łączy często różne perspektywy Północ-Południe, które w przeciwnym razie mogą nie wejść w bliski kontakt, Inicjatywa Trójmorza może być wykorzystana jako miejsce do socjalizacji, wzajemnego uczenia się i wymiany wiedzy między poglądami i praktykami bałtyckimi i bałkańskimi/czarnomorskimi . Dialog na temat różnych historycznych doświadczeń z rosyjską dominacją i stopniem powodzenia współczesnej polityki wobec Kremla i operacji wpływu Pekinu na północnych i południowych flankach Trójmorza może zniwelować różnice między członkami formatu i wykuć głębszą wspólną płaszczyznę.

Opieranie się na lepszym wzajemnym zrozumieniu może otworzyć drogi dla wspólnych inicjatyw dyplomatycznych i wzmocnić wspólny głos regionu. Inicjatywa Trójmorza stanowi platformę dla Bułgarii do dywersyfikacji i przekształcenia tradycyjnych wzorców swojej polityki zagranicznej opartej na bierności, reaktywności i skupieniu się na bezpośrednim sąsiedztwie bałkańskim[3]. Inicjatywa jest zatem dla Sofii okazją do zastanowienia się i zaangażowania w kolejne dziedziny geograficzne i terytorialne, na przykład poprzez pogłębianie relacji z Polską i państwami bałtyckimi w kwestiach związanych z konfrontacją z rosyjską agresją i radzenie sobie z wyzwaniami chińskiej gospodarki i kulturowe podjazdy do krajów Europy Środkowej i Wschodniej.
Bułgarski biznes może zaproponować więcej projektów, które mają charakter regionalny, a nie ściśle krajowy w koncepcji i realizacji (jako 4 projekty, które obecnie są w trakcie realizacji w tym kraju). Krokiem w tym kierunku mogłoby być stworzenie lepszych połączeń transportowych między Bułgarią a Rumunią (np. poprzez więcej mostów na Dunaju i poprawę połączeń kolejowych).

Inicjatywa Trójmorza może jeszcze bardziej wypracować większą rolę w dziedzinie mediów i cyberbezpieczeństwa, na przykład poprzez utworzenie skoordynowanego centrum przeciwdziałania dezinformacji i wypracowanie wspólnego regionalnego stanowiska w sprawie polityki medialnej i cyfrowej UE. Jako kraj bardzo podatny na zagraniczne, autorytarne państwo dezinformacyjne, Bułgaria może skorzystać na udziale w regionalnych działaniach na rzecz odporności mediów poprzez konsultowanie najlepszych praktyk i wspieranie międzynarodowych sieci dziennikarskich.
Bułgaria powinna znacznie aktywniej uczestniczyć w opracowywaniu projektów łączności cyfrowej o zasięgu międzynarodowym (podobnie jak transgraniczne sieci światłowodowe i transgraniczne korytarze transportowe 5G realizowane w krajach bałtyckich). W przyszłości solidna standaryzacja zasad dotyczących sieci telekomunikacyjnych i łączenia zasobów może wyrównać bardzo rozbieżne wyniki, co przejawia się na przykład zakazem lub zezwoleniem na wykorzystanie sprzętu Huawei do budowy 5G. Wyniki te wahały się od jednego z największych bułgarskich dostawców telekomunikacyjnych budującego swoje sieci 5G w technologii Huawei[4] po inaugurację na Łotwie wojskowego ośrodka testowego 5G wprowadzającego lokalnie opracowaną technologię w sektorze obronnym.

Rumena Filipova

Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.